ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ: ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ

Η αγορά μιας επιχείρησης μέσω σύμβασης μεταβίβασης αποτελεί μια στρατηγική κίνηση που μπορεί να προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης, αλλά και να κρύβει νομικές και οικονομικές προκλήσεις. Για τους επιχειρηματίες που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν μια ήδη υπάρχουσα επιχείρηση, η διαδικασία δεν περιορίζεται απλώς στη διαπραγμάτευση της τιμής, αλλά απαιτεί μια προσεκτική ανάλυση όλων των παραμέτρων της συναλλαγής. Από τον έλεγχο της νομικής και οικονομικής κατάστασης μέχρι την ορθή διαχείριση των εργασιακών σχέσεων και των φορολογικών υποχρεώσεων, η επιτυχής μεταβίβαση μιας επιχείρησης απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση. Στην πράξη, η μεταβίβαση επιχείρησης μπορεί να περιλαμβάνει τη μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων (π.χ. ακινήτων, εξοπλισμού, εμπορικών σημάτων) και των υποχρεώσεων (π.χ. χρέη, συμβάσεις προσωπικού). Η διαδικασία αυτή εμπεριέχει πολλές νομικές προεκτάσεις και πρέπει να πραγματοποιείται με αυστηρές διαδικασίες για να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση. 

Ειδικότερα, η επιχείρηση αποτελεί αντικείμενο δικαίου και επομένως είναι δεκτικό συναλλαγών και επιτρεπτό μεταβίβασης ως σύνολο. Για την μεταβίβαση της επιχείρησης απαιτείται μια ενιαία υποσχετική δικαιοπραξία και επιμέρους εκποιητικές δικαιοπραξίες καθώς για κάθε στοιχείο που μεταβιβάζεται απαιτείται χωριστή σύμβαση και τήρηση των απαιτούμενων διατυπώσεων του νόμου. 

Εξαίρεση στην αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων και της αρχής της σχετικότητας των ενοχών είναι η αναγκαστικού χαρακτήρα διάταξη για τη μεταβίβαση επιχείρησης ΑΚ 479 σύμφωνα με την οποία: «αν με σύμβαση μεταβιβάστηκε περιουσία ή επιχείρηση αυτός που αποκτά ευθύνεται απέναντι στον δανειστή έως την αξία των μεταβιβαζόμενων στοιχείων για χρέη που ανήκουν στην περιουσία ή στην επιχείρηση. Η ευθύνη αυτού που μεταβιβάζει εξακολουθεί να υπάρχει. Αντίθετη συμφωνία μεταξύ των συμβαλλομένων που βλάπτει τους δανειστές είναι άκυρη απέναντι τους». Στόχο έχει την προστασία των δανειστών του οφειλέτη. Προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης είναι: α) οριστική σύμβαση μεταξύ οφειλέτη και τρίτου, β) γνώση του αποκτώντος ότι η μεταβίβαση αφορά το σύνολο της επιχείρησης και τέλος γ) χρέη τρίτων που αφορούν την επιχείρηση. Η εν λόγω διάταξη έχει πολλές έννομες συνέπειες προς τον αποκτώντα διότι γεννάται ευθύνη για τα χρέη της επιχείρησης έως την αξία των μεταβιβαζόμενων στοιχείων. 

Ακριβώς λόγω του ανωτέρω, είναι πολύ σημαντικό πριν την οριστική σύναψη της σύμβασης πώλησης επιχείρησης, ο αγοραστής/αποκτών να προβαίνει σε διαδικασία ελέγχου και αξιολόγησης της επιχείρησης “Due Diligence”. Το Due Diligence είναι η διαδικασία ενδελεχούς ελέγχου και αξιολόγησης μιας επιχείρησης πριν από μια συναλλαγή, όπως η αγορά, η συγχώνευση ή η επένδυση. Σκοπός του είναι να αποκαλύψει τυχόν νομικούς, οικονομικούς, φορολογικούς ή λειτουργικούς κινδύνους που μπορεί να επηρεάσουν τη συμφωνία. Το Νομικό (Legal Due Diligence) περιλαμβάνει τον έλεγχο της εταιρικής δομής και του μετοχικού κεφαλαίου, τον έλεγχο συμβάσεων (εργασιακές, μίσθωσης, προμηθευτών, πελατών), τις εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις ή νομικές διαφορές και την κανονιστική συμμόρφωση (compliance). Το Οικονομικό (Financial Due Diligence) περιλαμβάνει τον έλεγχο οικονομικών καταστάσεων και ισολογισμού, την ρευστότητα και χρέη της επιχείρησης, ανάλυση εσόδων, εξόδων και κερδοφορίας, φορολογικές υποχρεώσεις και πιθανές οφειλές. Το Εμπορικό (Commercial Due Diligence) περιλαμβάνει την ανάλυση της αγοράς και ανταγωνιστών, τη βιωσιμότητα επιχειρηματικού μοντέλου, την ανάλυση πελατειακής βάσης και σχέσεων με προμηθευτές. Τέλος το Τεχνικό (Technical Due Diligence) περιλαβάνει τον έλεγχο της κατάστασης των υποδομών, εξοπλισμού και τεχνολογίας, τα Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και έλεγχο IT και κυβερνοασφάλειας. Η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει από μερικές εβδομάδες έως μήνες, ανάλογα με την πολυπλοκότητα της επιχείρησης και εκτελείται από δικηγόρους, λογιστές και άλλους ειδικούς.

Στοιχεία της Σύμβασης Μεταβίβασης Επιχείρησης:

•Περιγραφή της Επιχείρησης: Σαφής αναφορά στη δραστηριότητα της επιχείρησης που μεταβιβάζεται, καθώς και τα περιουσιακά της στοιχεία.

•Αντικείμενο της Σύμβασης: Η ακριβής περιγραφή των στοιχείων που μεταβιβάζονται, όπως ακίνητα, εμπορικά σήματα, άδειες, εξοπλισμός, υποχρεώσεις και δικαιώματα.

•Τιμή Μεταβίβασης: Ο τρόπος καθορισμού της τιμής της μεταβίβασης, η οποία μπορεί να είναι μια εφάπαξ πληρωμή ή καταβολή σε δόσεις.

•Διασφάλιση Πληρωμής: Όροι που εξασφαλίζουν την καταβολή του συμφωνηθέντος τιμήματος, όπως εγγυήσεις ή δάνεια.

Συμπερασματικά, η σύμβαση μεταβίβασης επιχείρησης αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό νομικό εργαλείο για την αλλαγή ιδιοκτησίας και την ομαλή μετάβαση της επιχείρησης από τον ένα ιδιοκτήτη στον άλλο. Είναι κρίσιμο για τα μέρη να συνεργαστούν στενά με νομικούς και φορολογικούς συμβούλους προκειμένου να διασφαλίσουν την σωστή εκτέλεση της σύμβασης και την προστασία των συμφερόντων τους. Με την τήρηση των νομικών διαδικασιών και την πληρότητα των όρων, η μεταβίβαση της επιχείρησης μπορεί να ολοκληρωθεί με επιτυχία και να ανοίξει νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και επέκταση.

*Το γραφείο μας έχει μεγάλη εμπειρία σε συμβάσεις μεταβίβασης επιχειρήσεων και μπορεί να σας συνδράμει αποτελεσματικά σε νομικό επίπεδο τόσο συμβουλευτικά όσο και πρακτικά. Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2106437746 ή με email στο info@vlc-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013).