Προστασία της εγκυμοσύνης από την απόλυση στον ιδιωτικό τομέα

Με τον νέο νόμο Ν. 4808/2021 (ΦΕΚ Α' 101/19.06.2021) για την προστασία της εργασίας θεσμοθετήθηκε η προστασία της μητρότητας αλλά και της πατρότητας από την απόλυση.

1) Προστασία της Μητρότητας

Σύμφωνα με το άρθρο 15 παρ. 1 εδ. α’ του Ν. 1483/1984 όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 48 παρ. 4 του Ν. 4808/2021 «Απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας εργαζομένης από τον εργοδότη της τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όσο και για χρονικό διάστημα δέκα οκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο, λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή τον τοκετό, καθώς και η καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας εργαζομένου πατέρα από τον εργοδότη του για χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών μετά τον τοκετό, εκτός εάν υπάρχει σπουδαίος λόγος για καταγγελία της σύμβασης εργασίας.»

Η προστασία από την απόλυση αφορά τις εργαζόμενες εγκύους, λεχώνες και γαλουχούσες. Σκοπός των προστατευτικών αυτών διατάξεων του εργατικού δικαίου είναι να δώσουν στην εργαζόμενη τη δυνατότητα να αφοσιωθεί απερίσπαστα στη γέννηση και ανατροφή του παιδιού της, χωρίς το άγχος μιας επαπειλούμενης απόλυσης λόγω της κατάστασής της. 

Σύμφωνα με τους ορισμούς του νόμου, λεχώνα είναι κάθε εργαζόμενη γυναίκα που διανύει το στάδιο μετά τον τοκετό, για χρονικό διάστημα μέχρι δύο μηνών και γαλουχούσα κάθε εργαζόμενη γυναίκα που γαλουχεί για χρονικό διάστημα μέχρι ένα έτος από τον τοκετό. Συνεπώς, οι συγκεκριμένες εργαζόμενες απαγορεύεται να απολυθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους και για χρονικό διάστημα 18 μηνών μετά τον τοκετό. Εάν λόγω ασθενείας που οφείλεται στην κύηση ή στον τοκετό πρέπει να λείψουν και για χρονικό διάστημα πέραν των 18 μηνών, τότε η απόλυσή τους απαγορεύεται και γι’ αυτό το επιπλέον χρονικό διάστημα. Την ίδια προστασία από την απόλυση έχουν και οι εργαζόμενες που υιοθετούν παιδί ηλικίας μέχρι 6 ετών, καθώς και οι εργαζόμενες που εμπλέκονται στη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, είτε ως τεκμαιρόμενες μητέρες, είτε ως κυοφόροι. Η απαγόρευση της απόλυσης ισχύει και στην περίπτωση που το παιδί γεννήθηκε νεκρό ή πέθανε αμέσως μετά τον τοκετό.

Ακόμη και στην περίπτωση που ο εργοδότης δεν γνωρίζει για την εγκυμοσύνη, εξακολουθεί να είναι άκυρη η καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας των ανωτέρω αναφερόμενων εργαζομένων. Ωστόσο, εάν ο εργοδότης προβεί σε απόλυση χωρίς να έχει γνώση της εγκυμοσύνης, η εργαζόμενη οφείλει, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, να την γνωστοποιήσει σε αυτόν.

Βεβαίως, ο νόμος δεν απαγορεύει κατά τρόπο απόλυτο την απόλυση εγκύου, αλλά την επιτρέπει κατ’ εξαίρεση και εφόσον υπάρχει σπουδαίος λόγος κατά την έννοια του άρθρου 672 του Αστικού Κώδικα. Σ’ αυτή την περίπτωση ο εργοδότης οφείλει να αιτιολογήσει δεόντως την καταγγελία γραπτώς και να προβεί σε σχετική κοινοποίηση στην Επιθεώρηση Εργασίας. Σπουδαίος λόγος είναι, για παράδειγμα, η αντισυμβατική συμπεριφορά και η κακή απόδοση της εργαζομένης στην εργασία της. Εντούτοις, δεν μπορεί να θεωρηθεί σπουδαίος λόγος η ενδεχόμενη μείωση της απόδοσης στην εργασία της εγκύου, που οφείλεται στην εγκυμοσύνη ή στις οικογενειακές υποχρεώσεις του εργαζόμενου γονέα.

Εάν η εργαζόμενη απασχολείται με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, τότε η προστασία από την απόλυση ισχύει μέχρι τη λήξη της συγκεκριμένης σύμβασης. Μετά το χρονικό αυτό σημείο ο εργοδότης δεν υποχρεούται να παρατείνει τη διάρκεια της σύμβασης λόγω εγκυμοσύνης.

Η άκυρη απόλυση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για διάστημα 18 μηνών μετά τον τοκετό καθιστά τον εργοδότη υπερήμερο και οφείλονται μισθοί υπερημερίας. 

2) Προστασία της Πατρότητας

Με τις τροποποιήσεις που επέφερε ο νέος νόμος 4808/2021 απαγορεύεται πλέον και η απόλυση του πατέρα, ως ανωτέρω, για τους 6 μήνες μετά τον τοκετό. 

3) Πρόσβαση της Εγγύου στην Απασχόληση

Το άρθρο 20 παρ. 2 εδ. α΄, β΄ του Ν. 3896/2010 ορίζει ότι «Ο εργοδότης δεν μπορεί να αρνηθεί την πρόσληψη γυναίκας λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας. Σε εργασίες όπου για την πρόσληψη απαιτείται η προσκόμιση ιατρικής βεβαίωσης, η έγκυος προσλαμβάνεται χωρίς την ιατρική αυτή βεβαίωση, εφόσον οι ιατρικές εξετάσεις που απαιτούνται είναι επικίνδυνες για την υγεία της ίδιας ή του εμβρύου.» Σκοπός του νόμου 3896/2010 είναι, μεταξύ άλλων, να διευκολύνει την πρόσβαση στην απασχόληση σε όλους τους κλάδους και τις βαθμίδες ανεξαρτήτως φύλου και οικογενειακής κατάστασης.

Η άρνηση του εργοδότη να προσλάβει υποψήφια, η οποία είναι αντικειμενικά κατάλληλη για τη συγκεκριμένη εργασία για την οποία αναζητεί προσωπικό, αποκλειστικά λόγω της εγκυμοσύνης της αποτελεί άμεση δυσμενή διάκριση λόγω φύλου. Καθώς ο εργοδότης δεν μπορεί να αρνηθεί την πρόσληψη λόγω εγκυμοσύνης, δεν μπορεί και να ρωτήσει για την κατάσταση της υποψήφιας προς πρόσληψη, αφού μια τέτοια ερώτηση θα είχε ως σκοπό να αποτραπεί μια πρόσληψη εγκύου.

*Το γραφείο μας διαθέτει εξειδικευμένο συνεργάτη με μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως υποθέσεις εργατικού δικαίου και μπορεί να σας συνδράμει αποτελεσματικά σε οποιαδήποτε υπόθεση αφορά την ενδεχόμενη απόλυσή σας από την εργασία λόγω εγκυμοσύνης. Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2106437746 ή με email στο info@vlc-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013).