ΠΑΡΑΜΕΛΗΣΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΑΝΗΛΙΚΟΥ - Παραβατικότητα Ανηλίκων και Ευθύνη των Γονέων
Στο ελληνικό ποινικό σύστημα, οι ανήλικοι από δώδεκα (12) έως δεκαοχτώ (18) ετών τιμωρούνται για τη διάπραξη άδικων πράξεων, σύμφωνα με το ποινικό δίκαιο ανηλίκων, ενώ τα ποινικά αδικήματα που τελούνται από παιδιά κάτω των 12 ετών παραμένουν ατιμώρητα.
Εντούτοις, ανεξάρτητα από την δυνατότητα τιμώρησης του ανηλίκου, λόγω ηλικιακής ομάδας, σε κάθε περίπτωση, εξετάζεται αν γεννάται ποινική ευθύνη του έχοντος την επιμέλεια του ανηλίκου παραβάτη (είτε πρόκειται για τους γονείς αυτού είτε για τρίτο πρόσωπο), για την τέλεση του αδικήματος της παραμέλησης της εποπτείας ανηλίκων. Σημειωτέον δε, ότι η ποινική δίωξη κατά των προσώπων αυτών δύναται να ασκηθεί αυτεπαγγέλτως, ασχέτως αν υποβληθεί εναντίον τους και έγκληση από τον παθόντα ατομικά.
Σύμφωνα με το άρθρο 360 του Ποινικού Κώδικα: «1. Όποιος, ενώ έχει υποχρέωση εποπτείας ανηλίκου παραλείπει να το παρεμποδίσει από την τέλεση αξιόποινης πράξης, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα (1) έτος, αν δεν συντρέχει περίπτωση να τιμωρηθεί αυστηρότερα με άλλη διάταξη.
2. Αν ο υπαίτιος της παράλειψης είναι πρόσωπο που έχει την επιμέλεια του ανηλίκου και ιδίως γονέας ή επίτροπος υπό την υπεύθυνη επιμέλεια του οποίου έχει τεθεί ο ανήλικος σύμφωνα με τα άρθρα 122 και 123, επιβάλλεται φυλάκιση έως δύο (2) έτη.»
Η επίταση της ποινής στην παράγραφο 2 εφαρμόζεται αποκλειστικά ως προς τον γονέα ή τον επίτροπο του ανηλίκου και μόνο στην περίπτωση που έχει προηγηθεί απόφαση του δικαστηρίου ή διάταξη του εισαγγελέα που έχει επιβάλει το αναμορφωτικό μέτρο των άρθρων 122 και 123 Π.Κ («ανάθεση υπεύθυνης επιμέλειας του ανηλίκου στους γονείς ή στους επιτρόπους») για προγενέστερη αξιόποινη πράξη του ανηλίκου.
Για την στοιχειοθέτηση του ως άνω ποινικού αδικήματος απαιτείται:
α) Υποχρέωση της εποπτείας του ανηλίκου, προερχόμενη είτε από το νόμο (π.χ οι γονείς, επίτροπος, εκπαιδευτικοί) είτε από σύμβαση (π.χ babysitter, προπονητής).
Ως «εποπτεία» λογίζεται η επίβλεψη, η επιτήρηση και προφύλαξη του ανηλίκου όπως και η καθοδήγησή του σε συμπεριφορά σύμφωνη με τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς. Το μέτρο της εποπτείας εξαρτάται από το σύνολο των περιστάσεων και ιδίως από την ηλικία, την ωριμότητα, την μόρφωση του εποπτευόμενου και του εποπτεύοντος, την επικινδυνότητα της ζημιογόνου συμπεριφοράς.
β) Παράλειψη εκτέλεσης των πράξεων που είναι αναγκαίες και ενδεδειγμένες σε κάθε περίπτωση, ώστε να μην τελέσει ο ανήλικος την αξιόποινη πράξη.
γ) Αντικειμενική δυνατότητα δράσης προς αποτροπή του αδικήματος.
δ) Οποιοδήποτε είδος δόλου του εποπτεύοντος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για τη στοιχειοθέτηση της αντικειμενικής υπόστασης του άρθρου 360 ΠΚ, τυγχάνει αδιάφορο αν η αξιόποινη πράξη που τέλεσε ο ανήλικος είναι πλημμέλημα ή κακούργημα και αν πρόκειται για ολοκληρωμένο έγκλημα ή για απόπειρα.
Από πλευράς αστικής ευθύνης, από τον συνδυασμό των άρθρων 914, 923§1, 926, 927 και 1510 επ. του Αστικού Κώδικα, οι γονείς που εκ του νόμου είναι επιφορτισμένοι με την εποπτεία του ανηλίκου ευθύνονται σε χρηματική αποζημίωση του παθόντα για τη ζημία που το ανήλικο τέκνο του προξένησε παράνομα, εκτός αν αποδείξουν ότι άσκησαν την προσήκουσα εποπτεία ή ότι η ζημία δεν μπορούσε να αποτραπεί. Το ύψος της αποζημίωσης καθορίζεται από το Δικαστήριο ανάλογα με τον βαθμό της απεχθούς συμπεριφοράς του ανηλίκου.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως υποθέσεις, που αφορούν την παραβατικότητα των ανηλίκων και την ευθύνη αυτών που έχουν την εποπτεία τους και μπορεί να σας συνδράμει αποτελεσματικά σε οποιαδήποτε υπόθεση αφορά σχετικά αδικήματα. Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 6936361011 ή με email στο info@vlc-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013).