ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ
Ολοένα και περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα προστρέχουν στη διαδικασία του Νόμου 4738/2020 «Ρύθμιση Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας», δυνάμει του οποίου έχει εισαχθεί τα τελευταία δύο και πλέον έτη, εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών προς Τράπεζες, Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.
Χαρακτηριστικά, μεγάλη μερίδα φυσικών ή νομικών προσώπων που είτε δεν υπέβαλαν αίτηση στο προϊσχύσαν καθεστώς εξωδικαστικού μηχανισμού του νόμου 4469/2017, είτε δεν υπήχθησαν στις ευνοϊκές διατάξεις του νόμου με 4611/2019 ως προς τη ρύθμιση ασφαλιστικών ή φορολογικών οφειλών σε 120 δόσεις, είτε δεν αναβίωσαν την ευνοϊκή ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών σε 120 δόσεις του νόμου 4611/2019 κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος προς την αρμόδια Υπηρεσία του Κ.Ε.Α.Ο. έως την 31η Ιουλίου 2023, είτε δεν υπήχθησαν στις ευνοϊκές διατάξεις του νόμου 5036/2023 ως προς τη ρύθμιση φορολογικών οφειλών σε 72 δόσεις κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος προς την αρμόδια Υπηρεσία της Φορολογικής Διοίκησης έως την 31η Ιουλίου 2023, είτε καταληκτικά, δεν έχουν προβεί σε μία βιώσιμη ως προς αυτούς ρύθμιση των προϊόντων τους με τις τράπεζες, προστρέχουν στην προκείμενη διαδικασία.
Αναλυτικότερα, η αίτηση προς ρύθμιση και η όλη διαδικασία εξυπηρετείται μέσω μίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας που λειτουργεί υπό την εποπτεία και διαχείριση της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.). Ηλεκτρονική αίτηση υποβάλει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο προς ρύθμιση των οφειλών του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και τους χρηματοδοτικούς φορείς, δηλαδή τράπεζες, εταιρίες χρηματοδοτικής μίσθωσης, εταιρείες πρακτορείας επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων και των εταιρειών που αποκτούν ή διαχειρίζονται απαιτήσεις από χρηματοδοτικούς φορείς (Servicers).
Απαραίτητο και βασικό κριτήριο επιλεξιμότητας, προκειμένου φυσικό ή νομικό πρόσωπο να δύναται να υποβάλει αίτηση, είναι να ανέρχεται το σύνολο των οφειλών του προς χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, σε ποσό άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ. Επίσης, δεν μπορεί να υποβληθεί αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, αν έχει ήδη υποβληθεί αίτηση για την προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης, αίτηση πτώχευσης, αίτηση του Νόμου Κατσέλη, αίτηση του προηγούμενου καθεστώτος του εξωδικαστικού μηχανισμού του Νόμου 4469/2017 ή αίτηση του Νόμου 4605/2019 περί ρύθμισης ενυπόθηκων προϊόντων πρώτης κατοικίας. Ως προς τα νομικά πρόσωπα ειδικότερα, θα πρέπει αυτά να μην έχουν τεθεί σε λύση ή εκκαθάριση. Ακόμη, το φυσικό πρόσωπο ή ο νόμιμος εκπρόσωπος νομικού προσώπου να μην έχει καταδικαστεί για φοροδιαφυγή, νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, υπεξαίρεση, εκβίαση, πλαστογραφία, δωροδοκία, δωροληψία, λαθρεμπορία, καταδολίευση δανειστών, χρεοκοπία, ή απάτη, σε βαθμό κακουργήματος. Στην περίπτωση της απάτης, αν ο παθών είναι το Δημόσιο ή Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης, αρκεί και η καταδίκη σε βαθμό πλημμελήματος.
Ο οφειλέτης δε, ο οποίος έχει εξυπηρετούμενες ή ενήμερες οφειλές προς το σύνολο των πιστωτών του, δύναται να υποβάλει κι αυτός σχετική αίτηση. Πρέπει όμως, στην περίπτωση αυτή, να επικαλείται γεγονότα από τα οποία να προκύπτει η επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης σε ποσοστό τουλάχιστον 20%, είτε λόγω μείωσης των εισοδημάτων του είτε λόγω αύξησης των δαπανών του είτε λόγω άλλου παράγοντα.
Η αίτηση περιέχει υποχρεωτικά:
α. Πλήρη στοιχεία του οφειλέτη, αναφορά στον κύκλο εργασιών του ή το εισόδημά του κατά το τελευταίο οικονομικό έτος πριν από την υποβολή της αίτησης και στις συνολικές υποχρεώσεις του έναντι των πιστωτών του, περιγραφή της δραστηριότητάς του, της οικονομικής του κατάστασης, των λόγων της οικονομικής του αδυναμίας και των προοπτικών της επιχείρησής του,
β. Κατάλογο όλων των προσώπων και φορέων που έχουν απαιτήσεις κατά του οφειλέτη (π.χ. προμηθευτών ή εργαζόμενων), των οφειλομένων ποσών ανά πιστωτή και της ημερομηνίας, αναφορικά με την οποία προσδιορίζεται το ύψος της κάθε οφειλής,
γ. Κατάλογο των κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη στην Ελλάδα και την αλλοδαπή, με αναφορά στην εκτιμώμενη εμπορική αξία των κινητών περιουσιακών στοιχείων, έτσι ώστε να μπορεί να προσδιορισθεί η αξία ρευστοποίησης της περιουσίας του,
δ. Πλήρη περιγραφή των βαρών και λοιπών εξασφαλίσεων που είναι εγγεγραμμένα επί των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη,
ε. Δήλωση για κάθε μεταβίβαση ή επιβάρυνση περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη που έγινε εντός των τελευταίων πέντε (5) ετών πριν από την υποβολή της αίτησης.
Μαζί με την αίτηση, συνυποβάλλονται,
- Εφόσον πρόκειται για οφειλέτη -φυσικό πρόσωπο:
α. Πλήρη στοιχεία του συζύγου και των εξαρτώμενων μελών του.
β. Κατάλογος των κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα και την αλλοδαπή, με αναφορά στην εκτιμώμενη εμπορική αξία των κινητών περιουσιακών στοιχείων, έτσι ώστε να μπορεί να προσδιορισθεί η αξία ρευστοποίησης της περιουσίας, αναφορικά με τον ή τη σύζυγο ή τον συμβίο ή τη συμβία και τα εξαρτώμενα μέλη,
γ. Στοιχεία για το οικογενειακό εισόδημα του αιτούντος από οποιαδήποτε πηγή και αιτία.
- Εφόσον πρόκειται για οφειλέτη -νομικό πρόσωπο:
α. Αναφορά στον κύκλο εργασιών του κατά την τελευταία χρήση πριν από την υποβολή της αίτησης και στις συνολικές υποχρεώσεις του έναντι των πιστωτών του, περιγραφή της δραστηριότητάς του, της οικονομικής του κατάστασης, των λόγων της οικονομικής του αδυναμίας και των προοπτικών της επιχείρησής του,
β. Δήλωση για κάθε καταβολή μερίσματος από τον οφειλέτη προς τους μετόχους ή εταίρους ή άλλη συναλλαγή, εκτός των τρεχουσών συναλλαγών της επιχείρησης, που έγινε εντός των τελευταίων δύο (2) ετών πριν από την υποβολή της αίτησης,
γ. Στοιχεία κάθε νομικού προσώπου συνδεδεμένου με τον οφειλέτη στη διάρκεια των εξήντα (60) μηνών που προηγούνται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης, καθώς και πλήρη στοιχεία ακινήτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων που τυχόν μεταβιβάστηκαν από τον οφειλέτη σε πρόσωπα συνδεδεμένα με τον οφειλέτη στη διάρκεια των εξήντα (60) μηνών που προηγούνται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης,
δ. Κατάλογος των προσώπων που αμείβονται από τον οφειλέτη και τα οποία αποτελούν συνδεδεμένα πρόσωπα με αυτόν, καθώς και ανάλυση των αμοιβών αυτών κατά τα τελευταία δύο (2) έτη πριν από την υποβολή της αίτησης,
ε. Χρηματοοικονομικές καταστάσεις του άρθρου 16 του ν. 4308/2014 (Α΄ 251) των τελευταίων πέντε (5) περιόδων, οι οποίες πρέπει να είναι δημοσιευμένες, εφόσον προβλέπεται αντίστοιχη υποχρέωση,
στ. Προσωρινό ισοζύγιο, εντός του τριμήνου που προηγείται της υποβολής, τεταρτοβάθμιων λογαριασμών του αναλυτικού καθολικού της γενικής λογιστικής, εφόσον προβλέπεται η κατάρτισή του.
Σε κάθε περίπτωση, ο αιτών μπορεί να συνοδεύει την αίτησή του με οποιοδήποτε άλλο έγγραφο, στοιχείο ή πληροφορία, την οποία θεωρεί σημαντική για την επιτυχία της διαδικασίας.
Το όλως κομβικό σημείο είναι η οριστική υποβολή της αιτήσεως στην πλατφόρμα, η κατά το κοινώς λεγόμενον «οριστικοποίηση» της αίτησης.
Μετά την οριστική υποβολή της αίτησης, οι συμμετέχοντες πιστωτές, που είναι χρηματοδοτικοί φορείς, δύνανται να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη. Αν πρόταση εξασφαλίσει τη συναίνεση του οφειλέτη, την πλειοψηφία ποσοστού 60% επί του συνόλου των απαιτήσεων των συμμετεχόντων πιστωτών που είναι χρηματοδοτικοί φορείς και τουλάχιστον ποσοστό 40% των απαιτήσεων των συμμετεχόντων πιστωτών που είναι χρηματοδοτικοί φορείς με ειδικό προνόμιο/υποθήκη/προσημείωση υποθήκης/ενέχυρο, υπογράφεται μεταξύ των συναινούντων πιστωτών και του οφειλέτη η σύμβαση αναδιάρθρωσης. Οι συμμετέχοντες πιστωτές, που είναι χρηματοδοτικοί φορείς, καθώς και ο οφειλέτης, αιτιολογούν την καθ’ οιονδήποτε τρόπο μη συναίνεσή τους σε πρόταση ρύθμισης που προέκυψε από το υπολογιστικό εργαλείο της πλατφόρμας.
Αν δεν υπογραφεί σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών εντός δύο μηνών από την ημερομηνία οριστικής υποβολής της αίτησης, η διαδικασία θεωρείται περατωθείσα ως άκαρπη. Σημειωτέον, ότι η διαδικασία δύναται να λήξει και νωρίτερα, αν οι πιστωτές απορρίψουν την αίτηση του οφειλέτη και δεν καταθέσουν πρόταση ρύθμισης. Συνεπώς, οι τράπεζες δεν είναι υποχρεωμένες να υποβάλουν πρόταση ρύθμισης/αναδιάρθωσης προς τον αιτούντα/οφειλέτη. Στην περίπτωση αυτή όμως, πρέπει να αιτιολογήσουν ειδικώς την στάση τους αυτή.
Η οριστική υποβολή της αίτησης επιφέρει, μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της διαδικασίας, τις κάτωθι συνέπειες:
- Αναστολή διαδικασίας Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών,
- Αναστολή λήψης αναγκαστικών μέτρων ή συνέχισης της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη,
- Αναστολή της ποινικής δίωξης για τα αδικήματα του άρθρου 25 του Ν. 1882/1990 περί οφειλών στο Δημόσιο και του άρθρου 1 του α.ν. 86/1967 (Α΄ 136) περί οφειλών στον ΕΦΚΑ.
Επιπροσθέτως, με την επίτευξη σύμβασης αναδιάρθρωσης δεν επιτρέπεται σε καταλαμβανόμενο από αυτή πιστωτή, η επίσπευση αναγκαστικής εκτέλεσης και αναστέλλονται αυτοδικαίως τα μέτρα, εκκρεμή ή μη, ατομικής και συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη για την ικανοποίηση απαιτήσεως που ρυθμίσθηκε με τη σύμβαση αναδιάρθρωσης για όλη τη διάρκειά της και υπό τον όρο τήρησής της. Επιπλέον, αν κατά τον χρόνο επίτευξης της σύμβασης αναδιάρθρωσης, εκκρεμεί εναντίον του οφειλέτη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης για απαίτηση που ρυθμίστηκε, επισπευδόμενη από καταλαμβανόμενο από τη ρύθμιση πιστωτή, αυτή αναστέλλεται.
Οι οφειλές προς το Δημόσιο και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης δύνανται να ρυθμίζονται με μέγιστο δοσολόγιο τις 240 δόσεις και η μηνιαία δόση δεν δύναται να είναι χαμηλότερη από 50 ευρώ. Περαιτέρω, δύναται να επέλθει και διαγραφή οφειλής προς το Δημόσιο, η οποία δεν μπορεί να υπερβεί το 75% της βασικής οφειλής. Όμως, η διαγραφή οφειλής παρακρατουμένων φόρων κι επιρριπτομένων φόρων προς το Δημόσιο απαγορεύεται. Διαγραφή επίσης, δύναται να επέλθει κι ως προς τις ασφαλιστικές οφειλές. Τέλος, τόσο ως προς το Δημόσιο, όσο κι ως προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, δύναται να επέλθει διαγραφή τόκων, προσαυξήσεων και προστίμων εκπρόθεσμης καταβολής.
Ακολούθως, το Δημόσιο ή/και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης δύνανται να καταρτίζουν διμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης με τον οφειλέτη, δηλαδή, δεν είναι προαπαιτούμενο κάποιος να χρωστάει στις τράπεζες για να υποβάλει αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών.
Η ολοκλήρωση της ρύθμισης οδηγεί στην απόσβεση του ποσού που υπερβαίνει το ποσό της ρύθμισης. Καθυστέρηση τριών δόσεων ή αξίας τουλάχιστον 3% του ποσού ρύθμισης δίνει στον πιστωτή δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης αναδιάρθρωσης. Η καταγγελία όμως, ισχύει μόνο ως προς τον πιστωτή που την πραγματοποιεί και όχι ως προς τους λοιπούς. Εν ολίγοις, η κατά μόνας καταγγελία από συγκεκριμένο πιστωτή δεν προκαλεί καταγγελία ολόκληρης της επιτευχθείσας σύμβασης αναδιάρθρωσης.
Σκόπιμο επίσης είναι να υπογραμμισθεί, ότι δύναται να προκύψει και τεκμαιρόμενη συναίνεση του Δημοσίου και των Φορεών Κοινωνικής Ασφάλισης σε σχετική αίτηση και συνακόλουθα σύμβαση ρύθμισης του οφειλέτη με τις τράπεζες, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) απαιτήσεις του Δημοσίου και των ΦΚΑ να μην υπερβαίνουν το ποσόν των 1.500.000 ευρώ, β) οι απαιτήσεις να είναι μικρότερες αυτές των χρηματοδοτικών φορέων γ) το περιεχόμενο της σύμβασης να έχει προκύψει με βάση το υπολογιστικό εργαλείο της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Στην περίπτωση αυτή το Δημόσιο και οι ΦΚΑ τεκμαίρεται ότι αποδέχονται την επιτευχθείσα συμφωνία μεταξύ αιτούντος και τραπεζών.
Εν κατακλείδει, βασικοί παράγοντες διαμόρφωσης του τελικού δοσολογίου, είτε αυτό προκύψει από το αυτοματοποιημένο υπολογιστικό εργαλείο της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, είτε από πρόταση των τραπεζών, συνιστούν το ύψος της ακίνητης περιουσίας του αιτούντος και οι πηγές εισοδήματός του.
Τέλος, πολύ σημαντικό είναι η αίτηση να γίνει από εξειδικευμένο στη χρήση της "πλατφόρμας" δικηγόρο, ο οποίος γνωρίζει εκ βάθους τη διαδικασία, καθώς η πιθανότητα λανθασμένης υποβολής κάποιων στοιχείων που θα συντελέσουν στην απόρριψη της αίτησης για τυπικούς λόγους είναι αυξημένη, ιδίως όταν την υποβολή την κάνει ιδιώτης χωρίς την απαιτούμενη κατάρτιση και εμπειρία. Δυστυχώς η διαδικασία μέχρι την οριστικοποίηση της αίτησης είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα (μπορεί να διαρκέσει και αρκετούς μήνες!) και εξ αυτού του λόγου οι κίνδυνοι ή οι παγίδες που ενέχει η διαδικασία σε όλα τα στάδια είναι πολυάριθμοι.
*Το γραφείο μας έχει μεγάλη εμπειρία στον εξωδικαστικό μηχανισμό του νόμου 4738/2020 και μπορεί να σας συνδράμει ορθά και αποτελεσματικά στην υποβολή της αίτησης για λογαριασμό σας. Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2106437746 ή με email στο info@vlc-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013).