Άδεια εγκυμοσύνης, τοκετού και ανατροφής τέκνων στον ιδιωτικό τομέα

•ΑΔΕΙΑ ΤΟΚΕΤΟΥ (ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ)

Η συνολική διάρκεια της άδειας μητρότητας για τις εργαζόμενες που απασχολούνται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ανέρχεται σε 17 εβδομάδες. Οι 8 εβδομάδες πρέπει υποχρεωτικά να χορηγούνται πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού (άδεια κυοφορίας) και οι υπόλοιπες 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό (άδεια λοχείας). Άδεια λοχείας δικαιούται και η γυναίκα, το τέκνο της οποίας γεννήθηκε νεκρό ή πέθανε αμέσως μετά τον τοκετό.

Η άδεια μητρότητας δεν προϋποθέτει συγκεκριμένο χρόνο απασχόλησης στον εργοδότη, ούτε μπορεί να συμψηφιστεί με την άδεια αναψυχής. Ο χρόνος της άδειας θεωρείται χρόνος πραγματικής απασχόλησης για την καταβολή επιδομάτων εορτών, τη χορήγηση άδειας αναψυχής κλπ. 

Οι τεκμαιρόμενες μητέρες, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και οι εργαζόμενες που υιοθετούν τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών, δικαιούνται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας των 9 εβδομάδων .

•ΑΔΕΙΑ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ

Κάθε εργαζόμενος πατέρας δικαιούται άδεια πατρότητας 14 εργάσιμων ημερών, με αποδοχές, η οποία πρέπει να λαμβάνεται κατά τη γέννηση του τέκνου. Η άδεια πατρότητας χορηγείται υποχρεωτικά από τον εργοδότη και δεν εξαρτάται από προηγούμενη απασχόληση σε αυτόν ή προϋπηρεσία ή από τη συζυγική ή οικογενειακή κατάσταση του εργαζόμενου.

Η άδεια χορηγείται συνολικά ή τμηματικά σύμφωνα με την αίτηση του εργαζόμενου ως εξής: είτε α) ο εργαζόμενος λαμβάνει 2 ημέρες άδειας πριν την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες που συνδέονται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, οπότε στην περίπτωση αυτή, οι υπόλοιπες 12 ημέρες, χορηγούνται, συνολικά ή τμηματικά, άμεσα λόγω της γέννησης του τέκνου, εντός 30 ημερών από την ημερομηνία γέννησης είτε β) χορηγείται το σύνολο των ημερών αδείας μετά την ημερομηνία γέννησης. 

Η άδεια πατρότητας χορηγείται επίσης σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου, ηλικίας έως 8 ετών, από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια.

•ΑΔΕΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ (μειωμένο ωράριο)  

Οι εργαζόμενοι γονείς, ανεξάρτητα από το είδος δραστηριότητας του άλλου γονέα, ακόμη και αν ο άλλος γονέας δεν εργάζεται, δικαιούνται, εναλλακτικώς μεταξύ τους, μειωμένο ωράριο εργασίας. 

Η άδεια με τη μορφή μειωμένου ωραρίου χορηγείται καταρχήν για χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας μητρότητας ή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας ή της γονικής άδειας. Κατά το παραπάνω διάστημα, ο γονέας που κάνει χρήση του δικαιώματος αυτού, δικαιούται είτε να προσέρχεται κατά 1 ώρα αργότερα είτε να αποχωρεί κατά 1 ώρα νωρίτερα κάθε ημέρα από την εργασία, είτε να τη διακόπτει κατά μία ώρα ημερησίως.

Εναλλακτικά, εάν συμφωνήσουν εργαζόμενος και εργοδότης, το μειωμένο ωράριο μπορεί να χορηγείται με άλλους τρόπους, όπως: α) μειωμένο ωράριο εργασίας για 2 ώρες ημερησίως για τους πρώτους 12 μήνες και για 1 ώρα ημερησίως για τους επόμενους 6 μήνες (18 μήνες), β) πλήρεις ημέρες άδειας, οι οποίες κατανέμονται σε εβδομαδιαία βάση, αντίστοιχου συνολικού αριθμού ωρών, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία ο/η εργαζόμενος/η δικαιούται μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού, γ) ισόχρονη συνεχόμενη άδεια μετ’ αποδοχών, χορηγούμενη εφάπαξ ή τμηματικώς, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία ο/η εργαζόμενος/η δικαιούται μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού ή ακόμη, δηλαδή για περίπου 3,5 μήνες και δ) με όποιον άλλον τρόπο συμφωνήσουν εργοδότης και εργαζόμενος.

Οι θετοί και ανάδοχοι γονείς δικαιούνται να λάβουν την άδεια φροντίδας τέκνου από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και εφόσον το τέκνο δεν έχει συμπληρώσει την ηλικία των οκτώ (8) ετών.

Κατά το διάστημα που οι γονείς εργάζονται με μειωμένο ωράριο δικαιούνται τον πλήρη μισθό τους από τον εργοδότη τους. 

•ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΡΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ – 6μηνη ΑΔΕΙΑ 

Η ειδική άδεια μητρότητας χορηγείται στις μητέρες εργαζόμενες του ιδιωτικού τομέα μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, και εάν έχει γίνει χρήση της ετήσιας κανονικής άδειας, μετά και από αυτήν.  Έχει διάρκεια 6 μηνών και η εργαζόμενη μπορεί να κάνει χρήση του συνόλου ή μέρους αυτής. Στην πράξη αποτελεί συνέχεια της άδειας μητρότητας και έχει ως σκοπό να επιτρέψει στη νέα μητέρα να περάσει περισσότερο χρόνο με το νεογέννητο.

Στο διάστημα αυτό η εργαζόμενη δεν δικαιούται μισθό από τον εργοδότη της, αλλά λαμβάνει επίδομα από τον ΟΑΕΔ, που ισούται με τον κατώτατο μισθό. Επίσης από τον ΟΑΕΔ καταβάλλεται αναλογία δώρων και επιδόματος αδείας.

Σε κάθε περίπτωση, η εργαζόμενη που έχει λάβει την εκάστοτε ισχύουσα άδεια μητρότητας ή την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας δικαιούται, μετά το πέρας των αδειών αυτών, να επιστρέψει στη θέση εργασίας της ή σε ισοδύναμη θέση, με όχι λιγότερο ευνοϊκούς επαγγελματικούς όρους και συνθήκες και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία της.

•ΠΑΡΟΧΕΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ

1) Αποζημίωση δαπανών τοκετού

Σύμφωνα με τον «Ενιαίο Κανονισμό Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ.)» του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. στις άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένες του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. παρέχεται είτε μαιευτική περίθαλψη σε Νοσοκομείο του Ε.Σ.Υ., είτε σε περίπτωση τοκετού εκτός δημοσίου μαιευτηρίου, καταβάλλεται εφάπαξ χρηματική αποζημίωση ύψους 900 ευρώ, 1.200 ευρώ για δίδυμη κύηση και 1.600 ευρώ για τρίδυμη κύηση . 

2) Επιδόματα Μητρότητας

Εφόσον η ασφαλισμένη εργαζόμενη απέχει από την εργασία της δικαιούται να λάβει από τον Ε.Φ.Κ.Α. κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας και επιδόματα μητρότητας για 17 εβδομάδες συνολικά. Αυτά καταβάλλονται για 56 ημέρες πριν από την πιθανή ημέρα τοκετού (επίδομα κυοφορίας) και για 63 ημέρες μετά τον τοκετό (επίδομα λοχείας). Τα επιδόματα αυτά ισούνται με το βασικό επίδομα ασθενείας (το 50% του προβλεπόμενου ημερομίσθιου της ασφαλιστικής κατηγορίας της ασφαλισμένης), προσαυξημένο κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος της οικογένειας της ασφαλισμένης. Επιπλέον, τα επιδόματα μητρότητας καταβάλλονται για όλες τις ημέρες που η εργαζόμενη απέχει από την εργασία της στο διάστημα των 17 εβδομάδων, δηλαδή και για τις μη εργάσιμες, αργίες κλπ. Προϋπόθεση για να καταβληθούν τα επιδόματα μητρότητας, δηλαδή κυοφορίας και λοχείας, είναι να έχει πραγματοποιήσει η ασφαλισμένη 200 ημέρες εργασίας μέσα στα 2 τελευταία έτη πριν από την πιθανή ημέρα του τοκετού ή την πραγματική.

3) Καταβολή μισθού

Πέραν των ανωτέρω επιδομάτων η εργαζόμενη δικαιούται και καταβολή μισθού από τον εργοδότη της σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα. Το άρθρο 658 του Αστικού Κώδικα ορίζει ότι ο μισθωτός που έχει συμπληρώσει ένα έτος εργασίας στον ίδιο εργοδότη και εμποδίζεται λόγω ασθενείας ή νόμιμου κωλύματος να παράσχει την εργασία του δικαιούται να λάβει τις αποδοχές του για έναν μήνα (26 ημερομίσθια), ενώ ο μισθωτός που δεν έχει συμπληρώσει έτος εργασίας στον ίδιο εργοδότη δικαιούται τις αποδοχές του για μισό μήνα (13 ημερομίσθια). Οι γυναίκες που απουσιάζουν από την εργασία τους λόγω κυοφορίας, τοκετού και λοχείας θεωρούνται ότι βρίσκονται σε άδεια από νόμιμο κώλυμα. Στην πράξη, ο εργοδότης θα καταβάλει για το ανωτέρω διάστημα του μισού ή ενός μήνα μερικώς τις αποδοχές  της στην εργαζόμενη, συμπληρώνοντας τον  μισθό της για το ποσό που δεν καλύπτεται από το επίδομα μητρότητας του ΕΦΚΑ. Πέραν αυτού, ο εργοδότης δεν έχει καμία άλλη υποχρέωση καταβολής μισθού στην εργαζόμενή του.

4) Συμπληρωματικές παροχές μητρότητας

Για όσο διαρκεί η καταβολή του επιδόματος μητρότητας από τον ΕΦΚΑ (119 ημέρες) και εφόσον αυτό δεν καλύπτει τις ημερήσιες αποδοχές της εργαζόμενης που καταβάλλονται από τον εργοδότη της, η σχετική διαφορά καλύπτεται από τις συμπληρωματικές παροχές μητρότητας του ΟΑΕΔ.

*Το γραφείο μας διαθέτει εξειδικευμένο συνεργάτη με μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως υποθέσεις εργατικού δικαίου και μπορεί να σας συνδράμει αποτελεσματικά σε οποιαδήποτε υπόθεση αφορά τα δικαιώματά σας σε άδεια από την εργασία λόγω εγκυμοσύνης ή γέννας. Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2106437746 ή με email στο info@vlc-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013).