ΨΕΥΔΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗ

(224 ΠΚ) 1. Όποιος, ενώ εξετάζεται ως διάδικος ή μάρτυρας σε δικαστήριο ή ενώπιον αρχής αρμόδιας να ενεργεί εξέταση για την κρινόμενη υπόθεση, εν γνώσει του καταθέτει ψευδή στοιχεία σχετικά με την υπόθεση αυτή ή αρνείται ή αποκρύπτει την αλήθεια, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών έως τρία (3) έτη και χρηματική ποινή.

2. Όποιος εμφανίζεται ως μάρτυρας ενώπιον δικαστηρίου ή άλλης αρχής αρμόδιας να ενεργεί εξέταση και αρνείται να δώσει τη μαρτυρία του τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) έτη ή χρηματική ποινή.

3. Αν ο υπαίτιος τέλεσε τις πράξεις των προηγούμενων παραγράφων για να αποφύγει ποινική ευθύνη είτε δική του είτε κάποιου από τους οικείους** του, χωρίς να ενοχοποιήσει ψευδώς άλλον, το δικαστήριο μπορεί να τον απαλλάξει από κάθε ποινή.

4. Όποιος, σε κάθε άλλη περίπτωση, όταν εξετάζεται από κάποια αρχή ή από εξουσιοδοτημένο όργανό της ή όταν αναφέρεται σε αυτήν, εκθέτει εν γνώσει του ψέματα ή αρνείται ή αποκρύπτει την αλήθεια, τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) έτη ή χρηματική ποινή (ψευδής αναφορά στην αρχή).

(227 ΠΚ) Στις ανωτέρω περιπτώσεις η πράξη μένει ατιμώρητη αν ο υπαίτιος με την ελεύθερη θέλησή του ανακάλεσε ενώπιον της ίδιας αρχής την ψευδή κατάθεση με νέα κατάθεση. Η ανάκληση αυτή δεν απαλλάσσει από την ποινή τον υπαίτιο, αν η αρχή έχει ήδη εκδώσει απόφαση ή αν επήλθε σε άλλον κάποια έννομη επιβλαβής συνέπεια.

Σχόλια: Με το νέο ποινικό κώδικα (Ν.4619/2019) το αδίκημα της ψευδορκίας περιλαμβάνεται πλέον στη γενικότερη κατηγορία της ψευδούς κατάθεσης. Η διαφορά της πρώτης από την δεύτερη παράγραφο του εν λόγω άρθρου είναι ότι στην πρώτη περίπτωση τιμωρείται (αυστηρότερα) η κατάθεση ψεμάτων ενώ στη δεύτερη τιμωρείται (επιεικέστερα) η άρνηση κατάθεσης. Στην τρίτη παράγραφο δίνεται η δυνατότητα στο δικαστήριο να απαλλάξει το δράστη των 2 πρώτων παραγράφων αν η ψευδής κατάθεσή του ή η άρνηση κατάθεσης έγινε υπέρ κάποιου οικείου του, χωρίς όμως να ενοχοποιήσει ταυτόχρονα άλλον. Στην τέταρτη παράγραφο τυποποιείται το αδίκημα της ψευδούς αναφοράς στην αρχή, προκειμένου να καλυφθεί το νομοθετικό κενό που υφίσταται ως προς την τιμώρηση της εν λόγω πράξης μετά τον Ν.4619/2019 (λ.χ. ψευδή στοιχεία ταυτότητας κατά την προσαγωγή, δακτυλοσκόπηση).
Σε κάθε περίπτωση ο δράστης μένει ατιμώρητος αν, πριν επέλθει κάποια έννομη συνέπεια σε τρίτον, ανακαλέσει ενώπιον της ίδιας αρχής που τον εξέτασε και αποκαταστήσει την αλήθεια (έμπρακτη μετάνοια). Ο κατηγορούμενος σε ποινική δίκη εξαιρείται του παρόντος αδικήματος (δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης).

**Οικείοι είναι όσοι συνδέονται με δεσμό νόμιμης συγγένειας σε ευθεία γραμμή, οι θετοί γονείς και τα θετά τέκνα, οι ανάδοχοι γονείς και τα ανάδοχα τέκνα, οι επίτροποι ή επιμελητές του υπαίτιου, οι σύζυγοι, οι συμβιούντες με σταθερή συμβίωση ή με σύμφωνο συμβίωσης, οι μνηστευμένοι, οι αδερφοί και οι σύζυγοι τους ή οι συμβιούντες ως ανωτέρω με αυτούς και οι μνηστήρες των αδερφών, ακόμη κι αν ο γάμος, η συμβίωση ή η μνηστεία έχουν λυθεί.